บอระเพ็ดป้องกันโรคอหิวาต์ไก่

บอระเพ็ดป้องกันโรคอหิวาต์ไก่

            โรคอหิวาต์เป็ดไก่ หรือที่เราเรียกกันว่า "โรคห่า" เพราะว่าทำให้ไก่ตายเป็นจำนวนมากและรวดเร็ว เป็นโรคติดต่อร้ายแรงพบได้ในไก่ เป็ด ห่าน ไก่งวง สัตว์ปีกอื่นๆ รวมทั้งนกหลายชนิด ระบาดได้ทุกฤดูกาล แต่ในช่วงฤดูร้อนจะมีการระบาดรุนแรงมากที่สุด หรือช่วงเปลี่ยนฤดูกาลวันนี้มาแนะนำสมุนไพรบอระเพ็ดการป้องกันโรคอหิวาต์ไก่

บอระเพ็ด

ชื่อวิทยาศาสตร์  Tinospora crispa (L.) Miers ex Hook.f. & Thoms

ชื่อวงศ์              MENISPERMACEAE

ภาคเหนือ          เครือเขาฮอ, จุ่งจิง

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์            

            ไม้เถา ลำต้นเนื้ออ่อน เลื้อยพาดพันไปตามต้นไม้อื่น ลักษณะเถากลมโตขนาดนิ้วมือ มีไส้เป็นเส้นยาว มีเปลือกหุ้มเถาเป็นตุ่มเล็กๆ กลมๆ ตลอดเถาสีเทาอมดำ เปลือกสามารถลอกออกได้ ยางมีรสขมจัด

            ใบ เป็นใบเดี่ยว ลักษณะใบรูปไข่หรือรูปสี่เหลี่ยมข้าวหลามตัด ขอบใบเรียบ ปลายใบแหลมมีลักษณะคล้ายใบพลู หรือใบโพธิ์ หรือบอระเพ็ดพุงช้างโตขนาดเท่าฝ่ามือ โคนเว้าเป็นใบรูปหัวใจ เส้นแขนงใบมองเห็นชัดเจน แผ่นใบสีเขียว

            ดอก ออกเป็นช่อขนาดเล็กมาก ตามซอกใบ สีเขียวอมเหลือง ดอกแยกเพศอยู่คนละช่อ

            ผล ลักษณะรูปทรงค่อนข้างกลม สีเหลืองหรือสีแดง

ประโยชน์ทางยา

            เถาหรือลำต้น     รสขมเย็น ต้มเคี่ยวกับน้ำใช้เป็นยาแก้ไข้ ขับเหงื่อ แก้กระหายน้ำ แก้ร้อนใน เป็นยาขมเจริญอาหาร เป็นยาอายุวัฒนะ บำรุงธาตุ บำรุงกำลัง

            ใบ        รสขมเมา เป็นยาขมเจริญอาหาร ช่วยขับน้ำย่อยในกระเพาะอาหาร รักษาโลหิตพิการ ช่วยระงับอาการสะอึก รักษาโรคพิษฝีดาษ ไข้พิษทุกชนิด เป็นยาบำรุงกำลัง บำรุงธาตุไฟ แก้โรคพยาธิ แก้รำมะนาด ปวดฟัน แก้ไข้ โรคผิวหนัง ทำให้ผิวพรรณผ่องใส รักษาโรคผิวหนัง

            ผล        รสขม เป็นยารักษาโรคไข้พิษอย่างแรง และเสมหะเป็นพิษ

            ราก       รสขมเย็น ดับพิษร้อน แก้ไข้ขึ้นสูงที่มีอาการเพ้อคลั่ง ถอนพิษไข้ ช่วยเจริญอาหาร

            ทั้งห้า    รสขม เป็นยาอายุวัฒนะ แก้ปวดเมื่อย ช่วยเจริญอาหาร รักษาริดสีดวงทวาร แก้ปวดฟัน แก้ร้อนใน รักษาโรคเบาหวาน แก้ดีพิการ แก้เสมหะ

สรรพคุณของบอระเพ็ด

            1.แก้พิษไข้

            2. แก้อาการร้อนใน ดับกระหายน้ำ

            3. รักษาอาการเบื่ออาหาร

            5. ใช้บำรุงไก่ชน

วิธีนำบอระเพ็ดมาใช้ในการป้องกันโรคอหิวาต์ไก่

            1.นำรากบอระเพ็ด มาทุบพอแหลกแล้วนำไปผสมน้ำให้ไก่กินเป็นประจำทุกวันในช่วงฤดูฝนนี้

            2.นำบอระเพ็ดมาหั่นเป็นแว่นชิ้นเล็ก ๆ คลุกกับน้ำผึ้ง

            3.นำไปตากแห้ง แล้วบดเป็นผง ผสมผงฟ้าทลายโจร ปนกับหัวอาหาร ให้ไก่ชนกิน จะช่วยบำรุงไก่ชน ให้มีพละกำลังแข็งแรงและใช้เป็นยาระบายให้กับไก่ชนด้วย

ที่มา : คุณไข่ เชื้อเมืองพาน

            ภญ.อัจฉรา แหลงทอง. สมุนไพรใกล้ตัว. หน้า 18.

            อ.โชติอนันต์ และคณะ. (2551). สมุนไพรไทย สำหรับงานสาธารณสุขมูลฐาน. หน้า 191, 301.